Яш заманымдан берли Абусупиян-апендини гъакъьщда кёп эшите бола эдим. Ону аты бизин агьлюде де чакъда-чакъда Абусупиян-апенди олай айтгъан, булай айтгъан, деп уллу гьюрмет -булан эсгериле эди. Анабыз Абусупиян-апендини гьакъында бир-нече керенлер хабарлагъан эсделик, ол магъа бугюн айтгъанда йимик эсимде къалгъан: Анабыз да ва булкъагъа кёмекге гелген он-он бешге ювукъ къатынкъыз бизин ерде (шагьаргъа барагьан ёлда «Орта кёпюрню» къы-рыйында, ёл ятъада) гьабиждайгъа каза уруп тура болгъашлар. (Бизинкилер колхоэгъа гирип битмеген заман болгъан). Буланы лап ёлну ягъасында каза уруп туратъаны:
— Вуя, Абусупиян-агъавну тутуп, юртдан алып геле туралар, — деп бирден къычырып,гьуя салып йибергем. Шонда булкъада ишлеп туратъан къатын-къыз къоркъуп, сесгенип гетгенлер. Шо гюн буланы арасында анабызны абсунуну анасы, булкъадагъыланы лап эслиси, Хадижат-бажив де болгъан. Ол Абусупиян-апенди-леии хоншусунда, Жума.межитге тийип турагъан уьйлерде, Шихшеид деген эри булан яшай болгъан. Хадижат-бажив эсер-месер болуп, алгъасап ёлгъа багъып чапгъан. Ону арты булан къалгъанлар да тербенген. Абусупиян-апенди ювукъ болуп гелегенде, Хадижат-бажиге ону алдына багъып барып бек языкъсыныв тавуш булан тарлана ва йы-ламсырай туруп булай башлагъан: — Абусупиян! Аявлум! Булар недей сагъа? Булагъа не этгенсен?! Сени не гюнагьынг бар, тутуп аддына да сальип барардай?! Там тешип уьй урлагъанмысан?! Ат, оъгюз урлагъанмысан?! Адам оълтюргенмисен?! Халкъгъа яхшылыкъ этсенг тюгюл, гёре-биле туруп, хомурсгъа бар ерге аягъынгны басагъан тюгюлсен! Артьнгдан улуй къалгъан яшлрынга нетейим, олагъа ана да, ата да болуп къалгъан амалсыз-талайсыз Хадижатгъа нетейим, не амал этейим!
Абусупиян- апен ди : — Йылама, Хадижат! Йылама! Адамны башыша не гюн де гелип къала. Аллагьдан гелген къадаргъа чыдамаса ярамай! Ассилик этме ярамас! Юрекге сабурлукъ салма тарыжъ! — дей Хадижат-баживге. — Аллать кёмек этсин! Аллагь сени шу Шурадан (гьалили Буйнакск) арекге чыгъармай къайтарсын! — Аллагь бизге рыцкъыны къайда буюргъан дагъы, бир оьзю Аллагь билсе тюгюл, бизге къарангы. Сав болугъуз! Эсен-аман туругъуз! Гёрюшгюнче гечегиз-гюнюгюз яхшы бюлсун! — дей Абусупиян-апенди артгъа башьш бургъан гьалда, аста алгъа абатларын ала туруп. Йылавун токътатып болмайгъан Хадижат-бажив: — Яхшы ёл, Абусупиян! Яхшы ёл! Аллагьгъа аманат бол! Къайда болсанг да Жабрайыл малайикни къанат тюбюнде болгъур! — дей артындан бир бошамай, гёзъяшларын явлугъуну буччагъы булан сиибире туруп. Къыйналып, манг болуп шонда эретуруп турагъан :къатьн-къызлар да эс табып, Хадижат. баживге къошулуп, Абусупиян-апенди гёрюн-мейтен болгъунча артындан алгъышлар этип тургъанлар. Сонг да, анабыз гиччи вакътибизде бизге заман-заман охумагъа герекни, илмулу-билимли болмагъа тарыкъны гьакъында, насигьат гьи-сапда, гёнгюнгден кюплетлер айта бола эди. Ол айта туруп, менде бир-бир кюплетлерин гёнгюмден уьйренип къалгъан эдим. Беш-алты йыллар алда Абусупиян Акаевни «Пайхамарны ёлу булан» деген китабын охуйгъанда шо кюплетлеге ёлугъуп къалдым. Анабыз айтагъан шо бек маъналы калималар Абусупиян-апендини «Назму» деген шиърусу болгъан экен. (Амабыз Къуръанны арив охуп биле эди. Ону Чертлек (Чертлевюк) авуллу Жаватхангьажи охутгъан болгъан. Шо «Назмуну» да «анабызгъа ол уьйретген болма ярай).
|