Мажлис юрюлеген бинаны алдындагъы майданда Нажмутдинни он мингден де артьжъ адамы булангъы асгери, эшикни алдына ерли тыгъылып, тыкъма -тыкъ болуп токътагъан. Шагьарны ичи  де чакъырылмай гелген савутлу адамлардан толгъан. Шагьарны халкъы: бусурман, орус, жугьут — бары да къакълыкъгъан, бек рагьатсызлыкьда ш уллу хозгьавулда. Олар бу къара гючден оъзлени аманлыгъын сакъламажъ муратда, савутланывну  ва сакълыкъ этивню гьайында. Неге тюгюл де, тюртюшювлер болуп, къалмагъар башланып, уллу къан тёгювлер болма имканлы. Чинкдеси, чакъырылмагъан къонакълар гелгенли шагьарда низамсызлыкъ, пакарсызлыкъ, башалманчылыкъ ва урулар башлангъан. Шо гюнлер шагьарны къадиси, базарда  Нажмутдинни адамлары урлагъан киритни ва олай башгъа затланы гелтирип, Нажмутдинни онг къолу — Узун-Гьажини алдына ташлай.
Муна, шулай къара къалмагъарлы ва уллу гъарасатлы вакътиде бир-нече гюнлер гючлю тарт-соз булан юрюлюп турагъан Дагъыстан виляят мажлисде арагъа сальш ойлашмакъ учуй, ахырынчылай бирдагъы керен имамлыкъны масъаласы салына.
Нажмутдинни байлыгъына алдантъан дурангали Ибрагьим-къ ади булай дей:
— Сиз не ссйлейсиз?! Олай уллу алим Нажмутднге муфтилик таманльжъ эте деген недир? Муфтилик эсги пача гьукуматны заманында бусурманланы алдатма къурулгъан идара. Нажмутдин олай адам тюгюл. Ол шариатны валиси. Шариатдан бир англаву ёкълар айта огьар муфти деп. Нажмутдин муфти тюгюл! Нажмутдин — имам. Бирдагъы айтаман, ол — имам. Шуну сиз неге англамайсыз? Мунда бир гишиге бары да ихтиярны бермеге ярамай деп айтын юрюйгенлер бар. Тюз айтмайлар. Имам бол гъан сонг, о шариатны гьукмуларын юрютмеге герек.

Магьаммат-къади Дибиров огъар булай жавап къайтара:
— Сен не айтсанг да, биз огъар муфти деген атны багъыйлы гёрдюк. Башгъа ат огъар ошавсуз. Нажмутдинге имам демеге ярамай. Имам тюрлю-тюрлю бола: юртну имамы, намазны имамы, шагьарны имамы. Нажмутдин буса ругьанилени башы. Чинкдеси, имам болма тийишли гиши, артына сирив-сири этип, асгерлер де салып гелип, халкъгъа къара къоркъув да берип гючден болма айланмай.
Эрпелили байлардан бириси ер есси Даниил Апашев де булай усул кюйде сёйлей:
— Муна, сав жуманы узагъында юрюлюп турагъан мажлисде бир-нече керен урунуп, имамлыкъны масъаласын чечмеге бажарылмай тура. Озокъда, Нажмутдин биз айтагъан кюйде гелмеди. Кёп асгер булан гелди. Сиз айтасыз, шариатда имамлыкъ ярамай деп. Балики, бир уллу зарал тележек буса, шариат да бир затны, дурус-гъакъ тюгюл йимик эатны яратып къоймасмы экен?
Апашев сёйлеп битгенде мажлисни юрютеген раис (председатель) Къадиев Тажутдин онда олтургъанлагъа:
— Дагъыстан алимлени арасында имамлыкъгъа къаршы гишилер бармы? Кимдир? — деп сорай.
Абусупиян-апенди олтургъан еривден эре туруп:
— Бар. Мен къаршьшан. Дагъыстангъа имам тарыкълы тюгюл, — дей.
— Далил булан айтамысан яда оьзюнг булай айтамысан? — деп сорай мажлисни раиси Абусупиян - апендиге.
— Бирдагъы къайтарып, ташдырып айтаман: имам бир де гьажатлы тюгюл. Датгъыстанда имам сайламакъ гьарам. Далил де Инамлы шариат китаплардан гёрсетип айтаман, — деп ол бир-нече китапланы атларын эсгере, гъатда бетлерине ерли айтып бере ва оъзюню сёзюн исбат эте туруп, булай узата:

— Шо китапларда дюньяда бирден башгъа бусурманлагъа имам болмагъа ярамас дей. Бизин имамыбыз гьалиге Солтан. Имам тарыкълы болса да, Нажмутдинде биз имамлыкъны шартларын да бирдокъ да гёрмейбиз. Сонг да, тюз англа! Мен шариат булан .имамлыкъ ярамай дей мен. Бизин шариат бусурманлагъа бютюн дюньяда бир тюгюл имам болмагъа ярамай деп загъир эте. Бизин дёрт де мазгьабны алимлери айтатъан зат шо. Эки имам яpap деп айтагъан китаплар да бар. Арада денгаз болуп, кёмек, сурсат етишмес йимик буса. Масъала, муна, шу Шура-къаладан чыгъып, ари-бери айланмай, тюз Магькагъа багъып юрюген гиши денгиз деген затны гёзю булан да гёрмей, Магькагъа барып етише. Бакуден чыгъып тюз Истамбулгьа юрюйген гишиге де арада денгиз ёкъ. Къара денгиз онг якъда къала. Иш булай болгъан сонг, бусурманланы Истамбулда бир имамы бар туруп, Дагъыстанда бирдагъы имам ярамай. Гьарам зат! Солтан, бизден де кёп йыракъ токътагъан Макка-Мадинаны имамы болуп, къолунда сакълап тура. Гьасили, шариатны билеген гиши Дагъыстангъа имам герек деп айтмас. Биз, герти алимлер бусакъ, шарматны ашамларын тюз кюйде англамайгъанлатъа малим этмеге борчлубуз.
Дин къардашлар! Гьасили, шу мен имамлыкъны гьакъывда айтагъан аатлар барысыда шариат китапларда бар. Шариатны билеген алимлер нечакъы излесе де, китапланы ичинде мундан башгъа затны тапмажакълар. Бу бир де яшыртгъын зат тюгюл, Гюн йимик загьир зат.

Муну хилапына сёйлейген гиши илмуну терен билмейген гишидир. Яда оьзюню башгъа бир мурады болматъа герек.
Мажлисни раиси Тажутдии Къадиев ачувлу кюлеп:
— Олай буса бизин имам Шамиллер билмей юрютген экен оланы ишлерин? — дей.
— Биревлер бир затны этген деп, олагъа къарап, ол ишни этмете ярамай. Китаплар булан оьлчемеге герек бола. Оланы иши бизге гьужжа (далил) тюгюл. Бизге гьужжа — китаплардагъы зат. Олай болса да, Шамилни заманы башгъа, гьалиги заман башгъа. О замам гелген орусланы къасты бизии виляитыбызны къолгъа алмакъда, оьзлер гьаким болмакъда эди. Гьалиги орусланы буса олай къасты ёкъ, Шамилге имам демек — яревкелени иши болма герек. Оьзю Шамил имамман деп айтмагъан буса да ярай. Истамбулдагъы имамгъа кагъыз язып, он дан изну булан юрютген болма да ярай. Гьали не болса да, оьзю этген затгъа ол жавап бере, биз этген затлагъа Аллагьутааланы алдында бизте жавап берме тюшер, — деп токътатгъан Абусупиян-апенди мажлисни раиси Тажутдинни де.
Баягъы Нажмутдиннн сюркюччюсю, дурангили Ибрагьим -къади, Абусупиян - апендини къаршысына сёйлеме чыгъа, тек далиллер гелтирме болмай, бош ёмакъны сёйлеп олтура.

Сонг Улакъаев Мустафа-къади, жюнгютейли Юсуф-къади ,ва оьзге тюрлю алимлер Абусупиян-апендини сёзюн гертилеп сёйлегенлер. Чинкдеси, шо вакътилер Абусупиян - апенди гьоцоцлу Нажмутдин тутгъан ёл тюз тюгюл экенни исбат этеген макъалалар да чыгъаргъан болгъан. Имам болма гьасретлигинден оьлюп барагъан Нажмутдин, мурадына етмеге Абусупиян-апенди оьзюне бек тогъаслыкъ этип турагъангъа, яв юреги ярылып:
— Гьей, Акайны уланы, аста къой, — деп ачувлу башлагъанда, Абусупиян ону шосагьат бёлюп:
— Биринчилей, мен къазанышлы Арсланбек Акай-къадини уланыман. Экинчилей, мен ону уланы экенге оьктем болсам тюгюл, илыкъ-майман. Тарыкъ болса, шону уланы экенимни тёш берип айтып да боламан. Уьчюнчюлей, сен Нажмутдин, оьзюнг аста да, алаша да къой, — дей Абусупиян-апенди.
— Сен мени гьали де танымайсан, — деп давам эте Нажмутдин сёзюн къарсалап.
— Воллать таныйман писти-пистинге ерли. Бир ашавда бир къой ашайгъан, гётерип салмаса атгъа минип болмайгъан, туэдан толгъан харал къапдай болуп, атны сыртын чёкдюрюп, сындыра къоягъан гьоцоцлу Нажмутдинсен, — дей Абусупиян сабур кюйде.
— Сен мени булан эришме. Бил, мен денгизмен, сен-кёлсен. Макъалаларынг булан не оьрлюкге етдинг? — дей Нажмутдин бирден-бир къарсалап, шайтанлы гишидей акъырып-къычырып.
Абусупиян-апенди буса бир де къарсаламайлы, гьамангъы саламатлыгъы булан шо гьазиринде:
— Сен де бил, Нажмутдин, гьакъыллы, авлия  деп башгъа биревню де мангалайына язылып болмай, адам авлиямы, гьакъыллымы —

сёзюнден билине. Шунда сени авзунгдан чыкъгъан сёзлер, сен оьзюнгню оьзгелерден оьр гёрегенни исбат этди. Шо буса бизин ислам динде, шариатда лап да сёгюлген къылыкъ. Демек, сен имам болма тийишли адам тюгюл экеннилигингни оьзюнг ашкере аян этдинт. Сонг да сен тюз айтдынг, Нажмутдин, сен — денгизсен, мен — кёлмен. Тек сен бирдагъы бир затны бил, сени сувунгну бирев де ичмей, мени кёлюмден буса бары да халкъ пайдалана, — деп жавап бере Абусупиян-апенди.