| Главная » Муниципалитет » Школа №3 |
| В категории материалов: 2 Показано материалов: 1-2 |
|
Школаны тамамлагъан Агьматгъа касбу сайлавда кёп ойлашма тюшмей. Ону школа йылларындан берли айланаягьындагьы адамлары - къардашы-досу, абурлу муаллимлери огьар муаллим болмакъны ва гьисап дарены айырып алмакъны ёлун танглама болушлукъ этелер. Агьматгьа гиччи заманындан берли аявлу адамлары-уллатасы Билалны ва aнасы Инсапны илмугъа бакъгьан сюювю уланына да биринчи класдан берли сингип гелген. Ол оьзю де хабарлайгьан кюйде, уллатасыны билимге бакъгъан терен янашывундан, халкъны арасында ярыкъландырыв ишлени юрютювюнден, ону иш уьюндеги къолъязывларындан алынагьан ругьланыв Агьматны ва ону агьа-инилерин билим алмагьа атландырып, яшав ёлуна чыгьара. Атасы Абдурагьман Солтанбеков да кёп йылланы боюнда Тёбен Къазаныш юртда бухгалтерии касбусун юрютюп тургьан адам болгъан. Бу уьялюдеги яшланы барысын да гиччи заманындан башлап гьисап ва физика дарслагъа макънатисдей тарта болгьан. Олай дейгеним де, атасындан уьлгю алып, Агьматны агьасы Магьаммат да ДГУ-ну математика факуль-тетин битдирген сонг, юртунда бир нече йыллар муаллим болуп чалыша. Сонг ол касбусуна амин кюйде Шавхалтирмен юртда да 30 йылланы боюнда намуслу кюйде загьмат тёкген. Иниси Али буса ДГУ-ну экономика факультетин битдирип, кёп йыллар Магьачкъала шагьардагъы М. Гьажиевни атын юрютеген заводну бухгалтери болуп ишлей. Бирдагъы иниси де Ростовдагьы пачалыкъ универси-тетни механиклер-математиклер гьазирлейген факультетин тамамлай. Оьзюню айланасындагъы таъсири тиеген адамланы янында оьеген Агьмат гиччилей китап охума да, билимге ее болма да бек муштарлы бола. Яш чагъындан башлап билим алмагьа гьасиреглиги бар Агьмат 1965-нчи йылны сентябрь айында Дагъыстан пачалыкъ универси-тетни математика факультетини биринчи курсуну студента бола. Шо йылларда ол оьзю айыргьан касбугъа герти тюшюнюп, яхшы натижалагьа етишип охуй. Арадан беш йыл гетип, ол муаллим касбугъа ее бола ва къолуна диплом ала. Шо йылны август айындан башлап ол ата юрту Тёбен Къазанышдагъы 1 номерли орта школада гьисап дареланы юрютмеге башлай. Билимлени булагъы тер булан сугъарыла дегенлей, кёп сююп танглагъан касбусуна ее болгьан сонг, Агьмат студент йылларында топлагъан билимлерин охувчула-рына англатмакъны гьайын этап чалышма башлай. Эки йылдан сонг ону шо школада директорну тар-биялав ваохутув ишлеге къарайгъан орунбасары этап белгилейлер. Бу жаваплы къуллукъну борчларын кютетуруп, ол билим берив иш сан янлы болсун учун бары да къастын салып чалышма башлай. Загьмат тёкмеге башлагьан биринчи йьшларыны ичинде Агьмат Абдурагьманович янгыз школа булан дазуланып къалмагьан. Эсгерип айтгъанда, ол шо заманларда Магьачкъала шагьарда филиалы иш гёреген Москвадагьы физиклер-техниклер гьазирлейген институтну заочный школасына да студентлер гьазир эте болгьан.Агьмат Абдурагьманович тувма табиатына гёре саламат хасиятлы, сабур турушлу, илиякъ-лы сёйлеп бажарагъан адам. Ол шону исбат этегенде йимик, мен и булангьы лакъырны барышында:« Елбашчылыкъ ишлеге бир замам да да чабып айланмагьанман»,- деди. Гертидем де, завуч болуп ол эки йыл тюгюл мшлемеген. 1977-нчи йылдан башлап ол математика дарены муаллими болуп чалышып тургъан. 2001-нчи йылда ол, яшайгъан ери алышынгъангъа себеп болуп, Тёбен Къазанышдагъы 3 номерли опта школада чалышма башлай. Загьмат адамны чыныкъдырагьаны къайсыбызгъа да белгили. Муаллимге де загьматынд Агьмат Абдурагьманович дарены барышында бары да охувчуланы бир йимик къуршам билеген муаллим. Айтагьаным, ол осал билеген ва яхшы къыйматлар алып охуйгъан охувчулагъа хас тапшурувлар берип, дарены бир мюгьлетин де бошуна гетмеге къоймай. Артдагъы вакътиде ол гьар дареда охувчуланы аслу тергевюн бирикген пачалыкъ экзаменде болагъан тапшурувлагъа бакъдыргъан. Охувчуланы би-лимлерин артдырмакъ муратда ол гетген охув йылларда жумада эки керен, дарелардан бош заманында экзаменге гьазирленме сюеген яшланы жыйып, гьазирлик гёрген. Шолагьа Тёбен Къазаныш юртну оьзге школаларында охуйгъан яшлар да геле болгьан. Шо буса муаллимни касбусун теренден билегенлигин, охувчу яшлагъа тийишли низам салып болагъанлыгъын ва шо бир вакътини ичинде оланы оьзюн сюйдюрюп бажарагъанлыгъын бирдагъы керен исбат эте. Терек емиши булан, адам загьматы булан къыйматланыр дей. Агьмат Абдурагьмановичге 1975-нчи йылда ишинде яхшы натижалар гёрсетгени учун, «Социалист ярышны алдынлысы» деген белги тапшурулгъан. Олай да огьар «РФ-ни билим беривюню отличниги», «Алдынлы муаллим» деген атлар берилген. ДР-ни Билим берив министерлигини янындан да ол муаллимлени би-лимлерин камиллешдирив ишинде актив кюйде ортакъчылыкъ эте-гени саялы Гьюрметлев грамота къазангъан. Б. ОЬЛМЕСОВА. СУРАТЛАРДА: А. СОЛТАНБЕКОВ |
|
Тёбен Къазаныш йыл сайын дегенлей оьеюп уллу бола. Яшавлукъ уьйлер де токътавсуз къурула. Янгы авуллар амалгъа геле. Чоргъалар - шолай авулланы бириси. Мунда къу-рулушлар гьали де юрюле. Тергелген маълу матлагьа гёре, гьали Чоргъаларда орунлашгъан хозяйстволаны (ожакъла-ны) санаву 700-ден, халкъыны санаву да 1 мингден оьте. Бир нече йыллар алда шу нча аламат адам яшайгъан ерде школа, не де яшлар баву ёкъ эди. О гьакъда сёз чыкъгъанда, Алыпкъач Алыпкъачев лакъырын булай башлады: Мен шонда, уьч чакъырым мезгилни гечип, юртну ортасындагьы экинчи школагъа, къыш сувукъ деп, яз яллав деп, ел, янгур деп айтмай, гьар пон янгылмаи яяв юрюп барагьан яшланы гёрюп языгъым чыкъды. Бир чара гёрмесе ярайгьан зат тюпол деп ойлашдым. Артда Хизри Исаевич Шихсайитовгьа ёлугъуп, шо пикруларымны англатдым. Ол да оьз гезигинде эл учунгъу ишни «тавасын» сувума къоймасбыз ... деген меселде гёнпомню бираз басылтды. Ондан алда Чоргъаларда школагъа деп къойгьан ерни нечесе керенлер урунуп-урунуп бир масаягьанлар елеме, къазыкълар орнатып ее болма герек чакъы къаст этап айланды. Мен тебин, олар къай-панмай, не гьаллар гетди башымдан. Гьасили, къайпанмадым. Хизри Исаевич де сёзюнде табылды. Уьстюне бир тюгюл дагьы бармасам да, ол бизин масъаланы унутмады. 2000-нчи йыл янгы школагъа кюрчю салдыкъ. Алты айны ичинде шондагьы биналаны лап аслусун къуруп битдик. 2001-нчи йыл 1-нчи сентябрде буса буссагьат мен башын тутгъан школабыз яшланы къабул этди. Шонда бар эди сегиз клас. Буйнакск район администрацияны кёмеги булан дагьы да дёрт класы булангъы бина ва бир зал къурдукъ... Бу школаны абзарына гиргендокъ, тазалыкъны, пакарны гёргендокъ, бу ожакъны гьайлы важигерли къуллукъ-чулары бар экен деп ойлашасан. Шолай дюр де дюр. Школаныки чакъы ер барулар булан бегилген. Абзарны бош еринде тереклер, школаны ал тамын бойлап гюл уьлкюлер балкъып оьсе. Къапудан гиргендокъ, онг билекден къалкъысы къулпа этилип бегети-лген уллу бина тергевюмню тартды. Мен шогъар гёз тикгенни эс этип, А.Алыпкъачев: - Бу да бизин спортзал. Шону биз район администрацияны кёмеги де, оьз къастыбыз да булан къурашдырып битдире турабыз. Аллагь буюрса, янгы йылгьа таба ишге де салажакъбыз, - дей туруп, мени шо залны ичине алып гирди. Машаллагь! За-а-лим зал! Ерден пурхасына ерли бийиги 10 метр бар. Генги 15, узуну да 25 метр. Буглен школаны залындан да бираз эркин. Бош майданда кёмекчи би нал ары да булангъы уллу школа тикмек гьалиги заманда масхара иш тюпол. Кёмек де, оьз къаст да болса, заманлар къыйынлы буса да, иш торайтма бажарыла экен. Бу школада 1-нчи класдан 5-нч класгъа ерли яшлагъа гьаваиын аш бериле. Эки йылны ичинде мунда айры ашхана да къурулгъан. Иш башлап биринчи йыл эсгери-лген школаны охувчуларыны санаву 269 болгьан. Гьали бар 343 яш. 60-гъа ювукъ яшны гьар гюн мунда ва дарелардан сонг къайтара шагьаргъа ювукъдагъы Янгыавулгъа автобус булан элтелер. Школада дарелар буссагьат эки сменге гёре юрюле. -Ишни булай экени, озокьда дагьы, класдан тышдагъы ишлени тындырыкълы ва гененип юрютмеге онгайлыкъ бермей. Шогъар да къарамайлы, школада о янындан юрюлеген ишлени ва охув-тарбияны йыллыкъ гьасиллерине гёре биз экинчи группагьа гиреген школаланы арасында экинчи ерни алма бажардыкъ. Бу натижагъа савлай кол-лективни гьаракаты булан етишилген. Бизде ишлейген 50 муаллимни къайсы да йылы сёзлеге лайыкълы. Шогъар да къарамай, оланы арасында завучлар Шайым Сайпуллаеваны, Барият Абдуллаеваны, бу йыл «Дагъыстан Республиканы ат къазангъан учители» деген атгъа лайыкълы болгьан Агьмат Солтанбековну, Президентни грантын алгъан Гьажи Чопалаевни ва оьзге ёлдашланы, сонг да эринмей-талмай дегенлей чалышып, тазалыкъ болдурагъан уборщицалар Зайнап Жагьбарованы, Патимат Магьамматованы атларьш айрыча туту п эсгермекни тийишли гёремен, - деди Алыпкъач лакъырыбызны барышында. Мен бир затны эс этдим. Айтагьаным, уьстюнлюклени эсгере туруп, ёлдашларын оьрге гётерип еёйлей туруп, Алыпкъач макътаныв сёзлени бирисин де гьеч оьзюне багъып тартма къарамады. Мен оьзюню гьакъында арив язма сюйгенни билгенде: - Я, не бола, мени оьзгелерден оьр этип макътама... - деп буваргъан эди. Шону учун да мен райОНОдан язылгъан характеристиканы (багьалавну) маълуматларындан алгьан далиллени макъаламда къоллама токъташдым. Муна Алыпкъач Алыпкъачев оьзюню муаллимлик ишин биринчилей Къадардагьы школада башлагъан. Арадан йыл гетип, ону Капиркъумукъ-дагьы школагьа завуч этил чыгъаргьан. Кёп узакъ къалмай, ата юртундагьы школагьа директор этап йиберген. Гьар тюрлю йылларда комсомолну Буйнакск райкомуну биринчи секретары, ВЛКСМ-ни Дагъыстан обкомуну къурум бёлюгюню заведующийи, н исполкомуну председа-телини заместители, Буйнакск районну ва шагьарны ортакъ газетини редактору болуп чалышгъан. 1985-нчи йылдан тутуп, къайтара ата юрту нда оьзю яратгъаншколаны директору болуп ишлей. Ол оьзюню эсли оьмюрюн яшлагъа билим ва тарбия беривге бютюнлей багъышлап яшагъан. Оьзю де низамлы, ишлейген еринде де низам, пакар бол-гьанны сюе. Ону яхшылыгъындан иш гьаракаты да йылдан-йыл къолайлаша. Демек, 2007-нчи йыл школа яхшы школаланы арасындагьы ярышда 1 миллионлукъ савгьатны алгъан. Бу школаны охуп битдиргенлени 70 процента республиканы оьр охув ожакъларында билим ала, 20 процента халкъ хозяйствону тюрлю-тюрлю тармакъларында загьмат тёге. Оьз заманында А. Ш. Алыпкъачев яш наслуну тарбиялавда, охутувдатёк-ген къыйынлары саялът «Знак почёта» деген орден булан, кёп медаллар, «РФ-ни умуми билим беривню гьюрметли къуллукъчусу» деген белги булан савгъатлангъан. Дагьы да узатсам, Дагъыстан Республиканы культура-сыны ва шолай да школаларыны ат къазангъан къуллукъчусу деген атлар алгъан. Яратывчулукъ педагогиканы Академиясыны академиги де дюр. Гёресиз, даим ишге белсенгенлик, адамлар булан гелишип билегенлик авур ва айланч яшав ёлларда нечик да-ражалар алмагьа имкан ва онгай бере. Эгер гьар кес оьз еринде къастлы болса, ерде яхшы затланы яратмагьа гюч салып яшаса, оьзюне де, жамиятына да, чинкдеси, гележек наслулагьа да кёп пайда ва берекет гелтире. Газета "Ёлдаш" от 2.10.2009 г (Абдулла ЗАЛИМХАНОВ.) |
Агьмат Абдурагьманович СОЛТАНБЕКОВ 1945-нчи йылда Буйнакск районку Тёбен Къазаныш юртунда тувгъан. 1953-ичю йыл ол ата юртунда М. Гьажиевни aтын юрютеген Тёбен Къазанышдагьы орта школагьа ярымчы класгьа бармагъа башлай. 1964-нчю йылда, ara юртундагьм школаны 10-нчу класын яхшы къыйматлагьа тамамлап, къолуна аттестат ала. Шо йылны ноябрь айьшдан башлап, уьч айны узагъында ол Буйнакск шагьарда ерлешген агрегат заводда ишлей. Заманны талаплары шолай буюруп, эр мыйыгъына гиргсн Агьмат оьзюн башлап загьмат авлакъларда чыныкъдырма токъташа. Шолайлыкъда, ол артындагьы йылны март, апрель, май айларында Буйнакск шагьардагьы консервалар гьазирлейген заводда да загьмат тёкген.
а етишилген уьстюнлюклериме гёре багьа бериле. Агьмат Абдурагьмановични гьакъында айтгъанда, ону ишини натижасы ол билим ва тарбия берген охувчуларындан габа аянбола. Школадагъыохувчулапы кёплерине ол уьлгю болгьан. Оланы кёплери муаллимни касбусун да танглагъанлар. Олар гьали Тёбен Къазанышдагьы школаларда, Буйнакск шагьар школаларда математика, физика, информатика дареланы юрютелер. Оланы бир нечеси илмуланы кандидаты деген атгъа ее болгъанлар. Ат туягьын тай басар дегенлей, Агьмат Абдурагьмановични къызы Марьям да Тёбен Къазанышдагьы 3 номерли школада математикадан даре бере. Касбусу на амин болуп, къайсы оху в ожакъда ишлесе де, бажарывлу ва терен касбу англаву бар муаллимни охувчулары районну ва республиканы оьлчевюнде юрюлеген олимпиадаларда гёрмекли натижалагьа етишгенлер. 2002-нчи йыл буса Агьмат Абдурагьманович гьазирлеген 11-нчи класны охувчусу А. Нуцалханов районну оьлчевюнде оьтгерилген «Алгьа багъып абат» деген ярышда биринчи ерни къазангъан.